Üniversite Menemen İlişkisi

Türkiye ekonomisi incelendiği zaman hizmet sektörünün diğer sektörlere göre önde olduğu görülmektedir. Özellikle küçük ve orta ölçekli şehirlerin ekonomilerinin tüketime dayalı ve hizmet sektörü odaklı olmaları, bu şehirlerdeki üniversitelerin ve bu üniversitelerin öğrenci sayılarının giderek daha fazla önem kazanmasına neden olmuştur. Bütün şehirlerde üniversite kurulması, en küçük ilçelere dahi meslek yüksekokulları açılması gibi hususlarda, bu bölgelerin ekonomisinin canlandırılması, Şehri genişleterek yeni yerleşim alanlarının kurulması amacı yer almaktadır. Üniversitelerin kuruldukları kentlere; demografik, ekonomik, mekânsal, sanayi, sosyal ve kültürel olmak üzere birçok etkileri vardır.
Menemen Üniversite imkanlarına çok geç kavuşmuş bir ilçedir. Menemen’den küçük birçok ilçede Üniversite kurulmuş, Anadolu da nüfusu çok az olan gelişmemiş birçok belde ve kasabalara iki yıllık yüksek okullar açılmışken yakın zamana kadar Menemen’de hiçbir gelişme olmamıştır. Menemen’de ilk olarak, Katip Çelebi Üniversitesinin kurulması planlanırken siyasi yetersizlik yüzünden Menemen sınırına Çiğliye kurulmuş olmasıyla büyük bir fırsat kaçırılmıştır. Bugün Bakırçay üniversitesi kurulmuş olsa da bulunduğu konum itibariyle Menemen halkı üniversitenin nimetlerinden yararlanamamaktadır. Üniversite kurulduğu şehirde hızlı bir şekilde değişim ve gelişime katkı sağlaması gerekirken Menemen bu değişimi yaşayamamaktadır. Bakırçay Üniversitesinin varlığının Menemen üzerinde etkisini artırmak için, Seyrek, Menemen arasındaki kopukluğun giderilmesi gerekmektedir. Öncelikle üniversitenin yurt sorunu çözümünde yerel belediye etkin rol alarak, KYK yurtlarının Menemen merkezine yakın bir alana kurulmasının sağlanması gerekmektedir. Yurtlar yapıldıktan sonra tramvay hattı çalışmaları başlamalı, dolmuş, otobüs gibi ulaşım araçları aracılığıyla Seyrek’i Menemen’e entegre etmek gereklidir. Üniversitenin bundan sonraki süreçte Seyrek’te büyümesinin önüne geçilerek daha büyük bir kampüsün Menemen’in gelişme yönü de belirlenerek Merkeze yakın bir yere kurulması sağlanmalıdır. Böylece üniversitenin imkanlarından Menemen hakkettiği faydayı sağlayabilecektir.

Menemen Devlet Hastanesi Bakırçay Üniversitesine bağlanarak Araştırma hastanesine çevrilirse İzmir’in kuzeyindeki Aliağa, Bergama, Foça, Bergama, Kınık ve Dikili ilçelerinin araştırma hastanesi eksikliğini giderecek beraberinde bu ilçelerde yaşayan vatandaşların ulaşım başta olmak üzere birçok dezavantajdan kurtulmalarına da zemin hazırlayacaktır. Menemen Araştırma Hastanesi ile birlikte İzmir’in güney ilçelerindeki hastanelerin yoğunluğunu azaltacaktır. İnsanların daha kısa süre de hastaneye ulaşmasını sağlayacak, daha kısa sürelerde randevu alabilecek böylece hizmet kalitesi de kısa sürede daha da yükselebilecektir.

Öğrencilerin üniversite hayatından beklentilerinin yalnızca eğitim olmadığı, sosyal çevre, kentsel olanaklar, eğlence ve dinlenme imkânları, alışveriş ve çalışma ilişkileri, beslenme ve barınma ihtiyaçları, ulaşım ve iletişim ağları gibi birçok hususu içerdiği bilinmektedir. Üniversite öğrencilerinin kentle kurduğu ekonomik ve sosyal ilişkileri şehrin gelişmesini, modernleşmesini de etkilemekte şehrin havasının değişmesini sağlamaktadır. Menemen’de öğrencilerin beklentileri de göz önüne alınarak ilk etap da gençlerin zaman geçirebileceği bir gençlik merkezi yapılmalı, bunun yanında regresyon alanlarıyla da desteklenmelidir.
Daha önceleri büyük ve orta ölçekli Anadolu esnafının ticari vizyonu askeri garnizonların harcamasına bağımlıydı. Üniversitelerin yaygınlaşması askeriyeye dayalı ekonomik anlayışın yıkılmasına, ekonomik düzenin değişmesine yol açmıştır. Menemen ’dede daha önce esnafın en çok beklediği şey hafta sonları garnizondan gelecek askerlerdi. Menemen esnafının ticari vizyonu içerisinde askeri garnizon harcamaları da vardı. Zamanla Menemen’in büyümesi ve garnizonun büyük bir bölümünün taşınması bu talebin ortadan kalmasına neden olmuştur. Üniversitelerin kurulduğu şehirlerin yerel ekonomisine yaptığı katkılara bakıldığında öncelikle, üniversitelerin akademik ve idari personeli tarafından yapılan harcamalar, Üniversitelerin kendi personeli dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlara yaptığı ödemeler ile üniversite öğrencileri tarafından yapılan harcamalar oluşturur. Her bir öğrencinin İlçe ekonomisine aylık 1000 TL Katkı sağlayacağını düşünürsek Üniversitenin Menemen ekonomisine büyük katkılar sağlayacağı görülmektedir. Ekonominin canlanması ile esnafın kalkınması, yeni iş alanlarının doğması, istihdamın artması ve İlçenin refah seviyesinin yükselmesi paralel gerçekleşecektir.

Üniversitelerin kurulmasını izleyen süreçte, yapılan çevre düzenlemesi, yeni kültürel, sportif ve eğlence mekânlarının açılması, farklı şehirlerden ve farklı kültürlerden gelen personel ve öğrencilerin yöre halkıyla ilişkileri sonucunda, kentin sosyo-kültürel olarak da gelişmesine büyük katkıları olmaktadır. Kentler, öğrenciler, öğretim elemanları ve yöre insanları için daha çekici ve yaşanabilir yerler haline gelmektedir. Bu sayede ilçenin siluetinde de büyük değişim kendiliğinden olacaktır.

Üniversiteler, bünyelerindeki farklı bilim dalları, araştırma merkezleri, akademik personelin alan araştırmaları, envanter çalışmaları, öğrencilerin stajları vasıtasıyla kuruldukları kentlerde sanayi sektörü başta olmak üzere birçok sektöre destek verme kapasitesine sahiptirler. Kentin ekonomik gelişmesinde üniversiteler önemli rol oynarlar. Üniversite Menemen sanayisiyle ve birçok sektörle direk veya dolaylı yoldan etkileşim içerisinde olacaktır.

Kentin genç sakinleri, üniversite öğrencileri ile mekânsal anlamda en çok karşılaşan ve kültürel anlamda öykünme yaşayabilecek gruptur. Doğru yönlendirmeyle hem kentin gençleri hem de üniversite öğrencileri kendileri ve kentin gelişimine katkıda bulunabilirler.  Üniversitelerin kent kültürü ve sosyal hayatı üzerindeki etkilerini üniversitenin yaratacağı sosyal faydaların birçok değişkenin etkileşiminde oluşan, üniversite tarafından oluşturulabilecek kültürel ve sosyal standartlar sosyal altyapıyı geliştirebilmektedir. Bunun da toplum ve ekonominin uyumunu desteklemesi, farklı illerden, ülkelerden gelen birey ve gençlerle etkileşimiyle aralarında ticari, sosyal ve kültürel fırsatları görebilmelerini sağladığı gibi gençlerin ufkunu genişletebilecektir.

Uzman Coğrafyacı
​​​​​​​Fatih Koç