Cilt Kanseri Riskinizi Dermatoskopi İle Öğrenin

Ben nedir?

Halk arasında "ben" olarak isimlendirilen "nevüs"ler derinin rengini veren hücrelerin kümeleşmesi ile ortaya çıkan, deri seviyesinde ya da kubbe şeklinde, deri renginden koyu kahverengine değişen tonlarda olabilen, iyi huylu oluşumlardır. Benlerin bazıları doğuştan olabildiği gibi otuzlu yaşlara kadar yeni benler çıkabilir. Hamilelik dönemi, hormon tedavisi ve ergenlikte benlerin sayıları ve boyutları artabilir. Orta yaşlardan sonra pigment hücreleri fonksiyonunu kaybettiği için mevcut benler solabilir, kaybolabilir. Kırklı yaşlardan sonra vücutta yeni benlerin çıkması, boyutlarının büyümesi, renginin koyulaşması beklenmez; böyle bir durumda benlerin dermatoskop ile muayenesi ve gerekirse çıkarılarak mikroskobik inceleme yapılması önerilir. 

Ben takibi neden gereklidir?

Benler iyi huylu oluşumlar olsa da ben hücrelerinin kontrolsüz çoğalmaları ile ortaya çıkan malign melanom çok hızlı seyirli ve geç tanı konulursa öldürücü olabilen bir deri kanseridir, ve son yıllarda sıklığı hızla artmaktadır. Malign melanom çoğunlukla normal deri üzerinden, daha az sıklıkla mevcut benler üzerinden gelişmektedir. Malin melanom normal deri üzerinden geliştiğinde iyi huylu benlerden ayrılması çıplak gözle ancak ileri dönemde  mümkündür. İleri dönemdeki melanomlar lenf bezlerine ve diğer organlara yayılarak  ölümcül olabilir. Önemli olan melanomu erken evrede, diğer organlara yayılmadan tanıyabilmek ve tedavi etmektir. 

Ben takibinde Dermatoskopinin önemi nedir?

Çıplak gözle erken evre melanom tanı şansı %50 iken dijital dermatoskopik inceleme ile %90’lara çıkar. Melanom çok erken evrede normal bir ben gibi çıkıp sonradan yapı ve renk değiştirebilir. Dijital dermatoskoba kayıt edilen görüntülerle benlerde değişim ve ilerleme olup olmadığı anlaşılır; önceki görüntüsüne göre ilerlediği tespit edilen ben cerrahi olarak çıkartılarak, patolojik incelemeye gönderilir. 

Ben taraması ne zaman yapılmalıdır? 

Genel ben taraması, pigment hücrelerinin aktif olduğu ve melanomun en sık görüldüğü orta yaşlarda yapılmalıdır. Ailesinde veya kendisinde melanom hikayesi olanlar, açık ten renkli-mavi gözlü-çilli bireyler, 100'den fazla beni olanlar, 5'den fazla atipik (displastik) beni olanlar, küçüklüğünde su kabarcıklı güneş yanığı hikayesi olanlar, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullananlar melanom gelişimi için riskli bireylerdir ve düzenli olarak yirmili yaşlardan sonra ben takibi yaptırmaları önerilir. 50’den fazla beni olan ve risk faktörlerini taşıyan çocuklar da düzenli takip edilmelidir. Bu hastaların öncelikle kendi vücutlarını ve benlerini tanımaları gereklidir ki, yeni çıkan benlerini fark edebilsinler. Yeni çıkan benlerin daha objektif değerlendirilmesi ise dermatoskobi cihazına kayıt edilen fotografların karşılaştırılması ile mümkündür. Ben takibinde iki nokta önemlidir; birincisi yeni ben ortaya çıkması, ikincisi mevcut benlerde renk ve yapı değişikliği varlığının tespitidir.

Dermatoskopi nedir?

Dermatoskopi deri yüzeyi mikroskobisidir; benlerin ve pigmentli diğer lezyonların tanısında kullanılır. Dijital dermatoskop ise dermatoskobi cihazının bilgisayara entegre edilmiş halidir. Bu yöntemle vücuttaki benlerin haritası oluşturulur. Ardından şüpheli benlerin dermatoskopik görüntüsü alınır ve kaydedilir.

Bir sonraki kontrolde benin son hali ile önceki görüntüleri karşılaştırılarak, bendeki değişim saptanır. Dijital dermatoskop bende izlenen şüpheli değişiklikleri matematiksel olarak hesaplayarak malign melanom riskini gösteren bir indeks de oluşturur. 

Erken tanı nasıl sağlanır?

En ölümcül kanserlerden biri olan melanomu erken tanımanın tek yolu dermatoskobik takip ile benin gelişimini ve büyümesini değerlendirmektir. Dijital dermatoskop ile kayıt edilen görüntüler tekrarlayan kontrollerde karşılaştırılarak benin iyi ya da kötü huylu olabileceği yorumlanır. İlerleyici büyüme ve değişim gösteren benler cerrahi olarak çıkarılarak patolojik incelemeye gönderilirler.

Kaynak : Grup Florence Nightingale Hastaneleri