31 MART’TA KİM KAZANACAK?

Başlığa bakarak politik değerlendirmeler içeren bir yazı okuyacağınızı zannetmeyin. Daha ziyade bir araştırma şeklinde, elimizdeki verileri de kullanarak, önermelerde bulunacağım ve 31 Mart yerel seçimlerinin başarısına ilişkin bir kriter belirlemeye çalışacağım. Yazının sonunda okuyucuların elinde bir ölçü olacak ve bu ölçünün seçim gecesi nasıl kullanacağı okuyucuların inisiyatifine kalacak.

İki tane hipotez belirleyelim.

H1: Yerel seçimlerde iktidar başarılıdır.

H2: Yerel seçimlerde muhalefet başarılıdır.  

Bu iki hipotez temel önermelerimiz olacak, hipotezlerimizi test edebilecek bir ölçek ve bu ölçeğe bağlı kriterler geliştireceğiz. Bu kriterlere göre seçim gecesi kimin başarılı olup olmadığını test edecek ve hangi hipotezin doğrulandığını göreceksiniz.

Herkesin bildiği gibi; 2017 yılında yapılan Anayasa referandumundan sonra Türkiye bir sistem değişikliğine giderek Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçti. Yeni sistemin hayata geçirilmesine ilişkin ilk seçimler erkene alınarak 24 Haziran 2018’de yapıldı. Bu tarihten itibaren yeni sistem fiilen uygulanmaya başladı. Elimizdeki veriler 2014 yılı yerel seçim sonuçları ile son yapılan genel seçimlere ait olacaktır.

Şimdi iki öncül tespit edeceğiz.

 

Ö1: Belediye Meclisi seçimlerinde %51 oy alan taraf başarılıdır.

Ö2: İstanbul, Ankara ve İzmir’i aynı anda kazanan taraf başarılıdır.

 

Bu iki öncülün birbirini desteklediğini varsayıyoruz. Yani İstanbul, Ankara ve İzmir’i aynı anda kazanan tarafın Belediye Meclisi seçimlerinde %51’i geçecek oy alma olasılığı yüksek olduğu kadar Belediye Meclisi seçimlerinde %51’i geçen tarafın İstanbul, Ankara ve İzmir’i aynı anda kazanma olasılığı da yüksektir diyoruz.

 

İki öncülden birisini sağlayanı yerel seçimi kazanmış sayabiliriz. İlk kriterimiz budur. Çünkü bu öncüllerin en az birisinin sağlanması halinde bile taraflar seçimi biz kazandık iddiasında bulunacaktır.

 

Peki bu iki öncülün tek tek veya aynı anda gerçekleşmediği bir durumda ortaya çıkan bulanık yapıda seçimi kim kazanmış olacak? Yani Cumhur İttifakı yüzde 45 oy almıştır ama İstanbul’u kazanmıştır veya Millet ittifakı Ankara’yı kazanmış, İstanbul’u kazanamamış ama yüzde 50 oy almıştır.

 

İşte bu durumlarda elimizdeki 24 Haziran 2018 seçim sonuçlarını dikkatli bir bakışla inceleyeceğiz ve buradan bazı sonuçlara ulaşmaya çalışacağız. Şimdi elimizdeki verileri sıralayalım.

 

V1: Türkiye’de 30 adet büyükşehir belediyesi vardır.

V2: Büyükşehirlerdeki 41 milyon seçmen toplam seçmen sayısının %70’ini oluşturmaktadır. Geneli temsil için geniş ve uygun bir örneklemdir.

V3: 13 Büyükşehirde (Kocaeli, Sakarya, Bursa, Konya, Kayseri, Malatya, Gaziantep, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Erzurum, Trabzon, Samsun, Ordu) Cumhur ittifakı yüksek oy farkıyla seçim kazanmıştır.

V4: 2 Büyükşehirde (İzmir, Muğla) Millet ittifakı yüksek oy farkıyla seçim kazanmıştır.

V5: 3 Büyükşehirde (Van, Diyarbakır, Mardin) HDP yüksek oy farkıyla seçim kazanmıştır.

V6: 12 Büyükşehirde (İstanbul, Ankara, Balıkesir, Denizli, Aydın, Manisa, Antalya, Mersin, Adana, Hatay, Eskişehir Tekirdağ) yüksek bir rekabet ortamı vardır.

 

Şimdi bu verilere göre muhtemel senaryoları inceleyelim.

 

1.SENARYO: 8-4/4-8 DAĞILIMI

 

Tarafların güçlü olduğu yerleri aldığını varsayalım. Yüksek rekabet ortamı olarak tanımladığımız İstanbul, Ankara, Balıkesir, Denizli, Aydın, Manisa, Antalya, Mersin, Adana, Hatay, Tekirdağ, Eskişehir büyükşehirleri nasıl dağılmalıdır ki bir tarafa başarı sağlasın?

 

Mevcut durumda İstanbul, Ankara, Balıkesir, Denizli, Manisa, Antalya, Adana Cumhur İttifakının Mersin, Hatay, Eskişehir, Aydın, Tekirdağ ise Millet ittifakının elinde olan büyükşehir belediyeleridir.

 

İlk senaryoya göre 4-8 veya 8-4 dağılımı başarının kriteri olacaktır. İl bazında açıklayacak olursak;

 

Cumhur İttifakının; İstanbul, Balıkesir, Denizli, Manisa, Antalya, Adana, Eskişehir, Mersin

Millet ittifakının; Ankara, Hatay, Aydın, Tekirdağ büyükşehirlerini alması durumunda Cumhur İttifakı başarılıdır diyebiliriz.

 

Cumhur İttifakının; İstanbul, Denizli, Manisa, Balıkesir

Millet ittifakının; Ankara, Mersin, Hatay, Aydın, Antalya, Adana, Eskişehir, Tekirdağ büyükşehirlerini alması durumunda Millet İttifakı başarılıdır diyebiliriz.

 

2.SENARYO: 7-5/5-7 DAĞILIMI

 

Yine tarafların güçlü olduğu yerleri aldığını varsayalım.

Cumhur İttifakının; İstanbul, Balıkesir, Denizli, Eskişehir, Manisa, Adana, Antalya,

Millet ittifakının; Ankara, Mersin, Hatay, Aydın, Tekirdağ büyükşehirlerini alması durumunda Cumhur İttifakı başarılıdır diyebiliriz.

 

Cumhur İttifakının; İstanbul, Balıkesir, Denizli, Manisa, Antalya

Millet ittifakının; Ankara, Hatay, Aydın, Eskişehir, Mersin, Adana, Tekirdağ büyükşehirlerini alması durumunda Millet İttifakı başarılıdır diyebiliriz.

 

3. SENARYO: 6-6/6-6 DAĞILIMI

 

Cumhur İttifakının; İstanbul, Balıkesir, Denizli, Manisa, Adana, Antalya,

Millet ittifakının; Ankara, Mersin, Hatay, Aydın, Eskişehir, Tekirdağ

büyükşehirlerini alması durumunda tarafların kesin olarak kazanacağı değerlendirilen yerlerdeki el değiştirmeler belirleyici olacaktır. Muğla’nın Cumhur İttifakına geçmesi, ilçe bazında İstanbul’daki Cumhur İttifakı lehine değişimeler veya Bursa, Şanlıurfa, Ordu, Gaziantep büyükşehirlerinden en az ikisinin Millet ittifakına geçmesi bu senaryoda başarı kriteri olacaktır. Ancak neredeyse 2014 durumunun korunması gibi görünen bu senaryoda kazanana Cumhur ittifakı diyebiliriz.

 

Bu köşeyazısını elinizin altında bulundurun ve 31 Mart gecesi hangi öncül veya senaryonun gerçekleştiğini ve hangi hipotezin kabul göreceğini kendiniz değerlendirin.